De lichtheid van het Schrijfcafe

In deze serie blogs schrijf ik over mijn beleving en de achtergrond van de verschillende wonder-word-workshops. In deze aflevering staat het Schrijfcafe centraal. Hiermee ben ik in 2005 in het Springhavercafe, waar ik toen ook achter de bar stond, begonnen. Daarna is het Schrijfcafe verhuisd naar het Louis Hartlooper Complex, filmhuis en cultureel complex van dezelfde eigenaar.



'De viltjes op de bar liggen niet recht,' zegt eigenaar Jos Stelling als hij het Springhavercafe binnenkomt.
De bar staat vol wachtende mensen, ik werk me uit de naad.
'Jos, daar heb ik nu toch geen tijd voor,' verzucht ik. Ik wil hem als kersverse bedrijfsleidster uitleggen dat het in de horeca gaat om prioriteiten stellen.
Hij laat me, zoals gewoonlijk, niet uitpraten. 'Een café is hetzelfde als een filmdecor,' zegt deze gouden kalf winnaar. 'Dat moet kloppen en in balans zijn. De viltjes zijn wel belangrijk, zij bepalen de uitstraling van dit café. En trouwens de planten hebben ook water nodig.'

Details zijn belangrijk
Als barvrouw en bedrijfsleidster snapte ik Jos niet, ik vond het belangrijker dat de mensen snel geholpen werden. Efficiëntie, daar ging het om, vond ik. Maar toen ik in 2005 met het schrijfcafe in Springhaver begon, begon ik zijn regisseursblik steeds beter te waarderen. Voordat ik mijn schrijvende gasten ontving, ordende ik de kranten op de leestafel, hing ik het krijtbord aan de muur recht. Details doen er toe, vertel ik schrijfcafe-gangers. Alles is een decor. Beschrijf de opgedroogde bierkraag in het glas van je personage.

Anonieme bekendheid
Horeca en schrijven. Het is een mooi stel. Op een of andere manier werkt het goed: schrijven in een café. De een leest de krant, de ander zit achter een laptop, iemand bladert door een tijdschrift. Je helpt elkaar, door samen te zijn, maar niet met elkaar te praten.

Zo'n soort café is Springhaver; een woonkamer. Waar je je thuis voelt, maar waar je ook een beetje onzichtbaar en onbekend kan zijn. Waar je met niemand hoeft te praten, alleen als je dat wilt. Een barman die weet dat je je cappuccino graag extra sterk drinkt, maar die niets weet over je achtergrond, en je leven thuis. Dat geeft een soort vrijheid. Het is veilig, maar niet benauwend.

De lichtheid van het schrijfcafe

En die lichtheid zit ook in het schrijfcafe. Er wordt veel gelachen, over welk onderwerp we ook schrijven. Er zijn veel stamgasten, schrijvers die steeds terugkomen. Maar elke keer zijn er ook nieuwe bezoekers. Die soms stamgast worden en soms niet. De groep heeft dezelfde anonieme bekendheid als in het café. Je kent de gezichten en daarom is het makkelijker om wat voor te lezen, het is veilig. En toch is het niet benauwd, want je kent elkaar ook weer niet te goed.

De barvrouw als schrijfdocent
En ik vind het heerlijk om mijn horeca-ervaring te verbinden met mijn schrijfwerk. Ik voel me thuis achter de bar, ontvang mensen graag met koffie en thee. Toen ik nog achter de bar werkte, schaamde ik me vaak als cursisten me als barvrouw zagen. Nu denken ze dat ik niet goed genoeg ben om alleen maar te leven van mijn schrijfwerk, dacht ik. Nu weten ze dat ik een nep-docent ben, en eigenlijk maar een onbenullig barmeisje ben.

Maar als ik bij het schrijfcafe sta, dan voel ik de kracht van horeca. Cafe's zijn belangrijk en goed horecapersoneel nog belangrijker. Jeanet van Omme, mijn collega van het Schrijfatelier, vertelde me onlangs over de horeca in haar nieuwe kantoorpand. 'Het barpersoneel begroet me alsof ze me al jaren kennen,' zegt Jeanet. 'En ze koppelen mensen. Zij zijn de verbindende factor van het pand.'

Ja, dacht ik, dat is het. Horeca werkt verbindend. Je zit niet meer geïsoleerd achter je bureau, of in je woonkamer. Je zit samen in dezelfde ruimte. Je deelt iets. Daarom werkt het schrijfcafe. Thuis, alleen gaan schrijven is moeilijk, hoe graag je ook wilt. Maar samen aan een stamtafel zitten en schrijven over hetzelfde onderwerp werkt. En al helemaal als iemand koffie voor je zet.

Zo anders is dat werk niet, barvrouw of schrijfdocent. Ik bedien mensen van koffie en schrijfopdrachten, ik ben geïnteresseerd. Ik geef klanten en cursisten het gevoel welkom te zijn, ik luister zonder te ver door te vragen.

In het schrijfcafé doceer ik ongemerkt. Tussen de regels door strooi ik wat schrijfwetten. Als cacao op een cappuccino. Als een koekje bij de thee. Aanmelden hoeft niet bij het schrijfcafé, je zit nergens aan vast. Voordat ik kom, leg ik de viltjes recht, geef ik de planten water. En als ik wegga, voel ik me licht en vrolijk, net zoals de vertrekkende deelnemers.