Transitie is niet leuk

Transitie. Of ik daar niet over wil schrijven. Dat vroeg de kunstwerkgroep van Werk aan het Spoel. Ja hoor, zei ik, in-te-res-sant. Maar eigenlijk had ik geen idee wat het woord echt betekent. Maar deze week heb ik het woord aan den lijve ondervonden.

En nu weet ik dit: transitie is niet leuk.
Want transitie betekent voor mij in eerste instantie ziek zijn.

De afgelopen week ben ik überhaupt niet in Culemborg geweest. Want ik lag door de griep geveld in bed. Een paar keer probeerde ik er uit te komen om op mijn vouwfietsje de afstand naar Culemborg te overbruggen. Maar voordat ik bij het station was, moest ik al afhaken. Ik was te ziek.

De hele week heb ik gedacht dat ik nu van alles miste. Het mooie weer bij de rivier, het boek dat eigenlijk geschreven moest worden, de bezoekers en dat woord Transitie dat in de uiterwaarden op mij lag te wachten.

Totdat ik besefte: dit IS transitie.

Het is niet de eerste keer. Dat ik aan het begin van een nieuw avontuur ziek word. Ik herinner me mijn eerste reis naar India. Tien dagen heb ik ijlend op bed gelegen. Meteen na aankomst was ik ziek geworden, van alle indrukken en bacteriën. Maar vooral ziek van de overgang. De abrupte overgang van het veilige Nederland naar het India met de duizenden donkere starende ogen. Ik had de transitieziekte.

Maar hoe ziek ik ook was, ik kon me er niet bij neer leggen. Na vier dagen zei ik tegen mijn reisgenote: morgen is het voorbij, laten we een treinkaartje gaan boeken. En met mijn ‘delhi-belly’ sleepte ik me naar het station - waar we uren zaten voordat we het boekingssysteem hadden doorgrond en een kaartje gekocht hadden; voor een trein die ik niet zou nemen. Omdat ik de volgende dag nog zieker was. Dit ritueel herhaalde zich drie maal. En elke keer stond de Indiase familie bij wie we logeerden hoofdschuddend toe te kijken. ‘Slow down,’ zeiden ze. ‘You can not run from India.’

Maar dat wilde ik wel. Run from India. In ieder geval wel uit dit met krottenwijken bezaaide Delhi. Maar India doen’t like runners. India vertraagt.

Maar niet alleen India vertraagt. Het is de transitie die vertraagt. Ik heb het daarna nog vaak meegemaakt. Op mijn reizen naar Granada, Hawaii, New Mexico en naar Noord Groningen en dus ook Culemborg - was ik de eerste week doodziek. En traag.
En keer op keer vond ik het verschrikkelijk. Ik wilde door. Door naar het avontuur waarvoor ik was gekomen.

Maar voordat ik op avontuur kan, moet ik dus door de transitietunnel. Eenmaal in die tunnel kan ik niet meer terug. Maar ook niet vooruit. Ik zit vast in een soort overgangsgebied tussen de oude en de nieuwe wereld. Zoals Joseph Campbell het noemt: je moet over een selectiedrempel heen.

Langzaam snap ik waar deze drempel voor dient. Het is alsof ik in deze zone weer ‘compleet’ word. Vooral als ik met het vliegtuig reis, komt enkel de helt van mij binnen een etmaal aan de andere kant van de wereld aan. Maar de andere helft is er nog lang niet. Tijdens de transitiefase sluit die tweede helft heel langzaam aan. Stukje bij beetje word ik weer een geheel.

Maar dat gebeurt dus ook als in naar Culemborg reis. Ik zit hier nu wel, in mijn nieuwe atelier, maar ik ben er nog niet helemaal. Een deel van mij ligt nog ziek op bed in Utrecht.

Het is een soort zielloos gevoel om niet compleet te zijn. Alsof er de hele tijd iets mist. Ik snotter en moet wennen aan de aan de kaalheid van de lege muren en het open fort.

Ik kan niets anders doen dan rustig ‘transeren’. Slenteren langs de Lek, thee drinken, tafels voor wandelaars buiten zetten met schrijfopdrachten. Op elke windrichting een.

Maar in de schemer gebeurde iets. Met elke tafel die ik weer naar binnen haalde, haalde ik ook een deeltje van mezelf naar binnen. Eerst vond ik mijn noordzijde bij de rivier, toen mijn oostelijke kant op de dijk, daarna een stukje zuid op de bunker en uiteindelijk vond ik mijn westelijke ik aan de rand van de boomgaard. Compleet.

Nu zit ik in het windstille centrum. Ik kom aan en zie al licht aan het einde van de tunnel. Een volle maan boven de Lek.