In deze serie blogs schrijf ik over mijn beleving en de achtergrond
van de verschillende Wonder-Word-workshops. In deze aflevering staat de jaartraining Schrijfgenoten 'De Reis van de Held' centraal. Deze cursus geef ik sinds 2009 samen met Jeanet van Omme van het Schrijfatelier in Amsterdam. Iedere schrijver werkt zelfstandig aan zijn eigen
project binnen een groep van Schrijfgenoten die elkaar spiegelen, motiveren en stimuleren.
Schrijfgenoten is…
Schrijfgenoten is een cursus die geen cursus is. We leren je niets nieuws. Wij geven geen lessen over stijl, invalshoek, spanning. Schrijfgenoten is ook geen erkende opleiding. Je haalt geen papiertje, na de afronding heb je geen bijzondere titel. Schrijfgenoten is een training, maar wij trainen je niet.
Oud onderwijs
In mijn ogen past Schrijfgenoten bij deze ‘nieuwe tijd’. Een tijd waarin we niet meer doen alsof we alles weten. Ouderwets onderwijs is in mijn ogen het soort scholing waarbij een leraar, trainer of leider voor een groep mensen staat en – top-down – vertelt hoe het moet. Er is een waarheid, of een methode, en als we die punt voor punt van de PowerPoint presentatie overnemen, dan komen we er wel.
Ik kan me mijn eigen teleurstelling in dat soort onderwijs nog goed herinneren. Zowel op de middelbare school, universiteit en hogeschool zat ik regelmatig in de klas met het gevoel dat ik daar net zo goed niet had kunnen zitten. Ik moest gewoon herhalen wat de leraar zei, feiten uit mijn hoofd leren. Wat ik er zelf over dacht, deed er niet toe.
Nieuw onderwijs
Maar gelukkig waren er ook uitzonderingen op de regel. Zoals mijn lerares Nederlands op de middelbare school. Mijn mondelinge eindexamen ging over een gedicht van Jean Pierre Rawie. Ik had het tig keer gelezen, maar snapte er eerlijk gezegd niets van. Dat zei ik eerlijk tegen haar. Tot mijn verbazing bekende zij dat ze het ook niet wist. En ter plekke ontrafelden wij dat gedicht, woord voor woord, totdat we tot de kern kwamen. Dat gaf energie! Om zelf na te denken – samen met een leraar - op een lijn, en zo tot nieuwe kennis te komen.
Ik herinner me mijn leraar Tijdschriftjournalistiek op de school voor Journalistiek, die weigerde om cijfers te geven. Maar ons zelf – in eindeloze, vurige discussies – liet bepalen wat goed was en wat niet. Mijn docent Stadsgeografie die me mijn veel te dikke paper vijf keer liet herschrijven. Gek genoeg vond ik dat fijn. Hij nam mij serieus en zag dat ik beter kon. Wat wil je echt zeggen, bleef hij vragen.
Dat is volgens mij het ‘nieuwe onderwijs’. Een leraar die niet vertelt hoe het moet, maar die zijn leerlingen zelf tot inzicht laat komen. Een trainer die deel is van de cirkel. Die met zijn ervaring het proces kan begeleiden, maar toegeeft dat hij ook niet alles weet. Bij het nieuwe onderwijs draait het om leren, niet om weten.
Schrijfgenoten is een onderzoek
En met deze achtergrond ben ik enthousiast over wat Schrijfgenoten door de jaren heen geworden is. Een opleiding zonder dat je ergens toe opgeleid wordt. Een cursus zonder boeken die je door moet werken. Maar een open ruimte waarin je jezelf kan ontdekken, ontwikkelen en uitdrukken – op jouw manier. Wat wil ik schrijven? Wat is mijn stijl? Hoe kan ik die stijl verbeteren, zodat mijn verhalen beter tot hun recht komen? Welke technieken helpen daarbij? Wat wil ik echt zeggen?
Het hobbelige pad van de Schrijfgenoot
Iedereen start met een plan. Met een wens. Een idee. Een schrijfverlangen. En het verlangen om dat schrijfverlangen serieus te nemen. Maar hoe?
Wij geven concrete opdrachten om dat in kaart te brengen. Het is niet zo dat wij als begeleiders helemaal niets doen en iedereen laten aanrommelen. We geven les over de structuur van de Reis van de Held. We stellen prikkelende vragen. Geven onverwachte creatieve schrijfopdrachten. Coachen. Begeleiden. Zetten onze eigen ervaring en vakkennis in. We herkennen de hiaten in een tekst, benoemen wat een tekst volgens ons nodig heeft.
Maar dat doen we in gespreksvorm. Schrijfgenoten zijn zelfstandige schrijvers, die zelf hun keuzes maken. Want uiteindelijk weten wij ook niet wat en hoe een Schrijfgenoot precies moet schrijven. Dat is het spannende, en het leuke, aan een schrijfproces. De uiteindelijke bestemming is onbekend.
En goh, wat zou het verleidelijk zijn om al die wegen te egaliseren en te bestraten en te komen met een Power Point presentatie, een stappenplan: zo moet het. Maar nee, bij Schrijfgenoten gaan we allemaal ons eigen hobbelige pad. Wij, de begeleiders en de andere schrijfgenoten, kunnen je de hand reiken als het steil wordt of hobbelig. We luisteren, moedigen aan, vragen door. Maar we kunnen en willen de hobbels niet uit de weg halen. Want van die hobbels leer je. Dat is een bewuste keuze van ons - om niet te werken vanuit een algemeen geldende methode, maar om te werken met dat wat zich aandient.
De Reis van de Held als houvast
We maken dan wel geen nieuwe wetten, maar we vallen wel terug op een oeroude. Op de structuur van de Reis van de Held. Op de manier waarop we elkaar al eeuwen verhalen vertellen. We bestuderen die oermythe, om onszelf te voeden en richting te geven. Maar het is geen stramien, geen alles omvattende waarheid, die je zo maar even kan reproduceren. Bij iedere schrijver, bij ieder verhaal ziet de Reis van de Held er anders uit.
Zo zocht A. naar een manier om op een poëtische manier over management te schrijven. Schreef C. de scherven van haar levensverhaal bij elkaar en lijmde ze dat tot een boekje. A. verdiepte zijn pelgrimstocht door er een boek over te schrijven. B. schreef over haar leven als jonge moeder en publiceert nu columns in J/M. Christel onderzocht haar beeldende en poëtische vermogen en A. onderzocht haar haat/liefde verhouding met het schrijven. Elke reis is weer verrassend.
Schrijfgenoten is…
een persoonlijke reis waarin het leren centraal staat, niet het weten. Dat geldt ook voor Jeanet en mij. Door deel te zijn van de cirkel leren wij veel. Ieder jaar is anders, ieder jaar worden we uitgedaagd op een ander vlak. Er zijn zoveel verschillende manieren van schrijven, dat kan je niet leren uit de boeken, of door puur uit eigen ervaring te putten. Dat leer je alleen door samen iets aan te gaan. Schrijfgenoten wordt gemaakt door de schrijfgenoten zelf. Ieder jaar opnieuw.
15 november vertrekt een nieuwe groep Schrijfgenoten - wil je mee? Woensdagavond 1 oktober is er een informatie-avond in het Schrijfatelier. Of neem contact op met nanda@wonder-word.nl.
Schrijfgenoten is…
Schrijfgenoten is een cursus die geen cursus is. We leren je niets nieuws. Wij geven geen lessen over stijl, invalshoek, spanning. Schrijfgenoten is ook geen erkende opleiding. Je haalt geen papiertje, na de afronding heb je geen bijzondere titel. Schrijfgenoten is een training, maar wij trainen je niet.
Oud onderwijs
In mijn ogen past Schrijfgenoten bij deze ‘nieuwe tijd’. Een tijd waarin we niet meer doen alsof we alles weten. Ouderwets onderwijs is in mijn ogen het soort scholing waarbij een leraar, trainer of leider voor een groep mensen staat en – top-down – vertelt hoe het moet. Er is een waarheid, of een methode, en als we die punt voor punt van de PowerPoint presentatie overnemen, dan komen we er wel.
Ik kan me mijn eigen teleurstelling in dat soort onderwijs nog goed herinneren. Zowel op de middelbare school, universiteit en hogeschool zat ik regelmatig in de klas met het gevoel dat ik daar net zo goed niet had kunnen zitten. Ik moest gewoon herhalen wat de leraar zei, feiten uit mijn hoofd leren. Wat ik er zelf over dacht, deed er niet toe.
Nieuw onderwijs
Maar gelukkig waren er ook uitzonderingen op de regel. Zoals mijn lerares Nederlands op de middelbare school. Mijn mondelinge eindexamen ging over een gedicht van Jean Pierre Rawie. Ik had het tig keer gelezen, maar snapte er eerlijk gezegd niets van. Dat zei ik eerlijk tegen haar. Tot mijn verbazing bekende zij dat ze het ook niet wist. En ter plekke ontrafelden wij dat gedicht, woord voor woord, totdat we tot de kern kwamen. Dat gaf energie! Om zelf na te denken – samen met een leraar - op een lijn, en zo tot nieuwe kennis te komen.
Ik herinner me mijn leraar Tijdschriftjournalistiek op de school voor Journalistiek, die weigerde om cijfers te geven. Maar ons zelf – in eindeloze, vurige discussies – liet bepalen wat goed was en wat niet. Mijn docent Stadsgeografie die me mijn veel te dikke paper vijf keer liet herschrijven. Gek genoeg vond ik dat fijn. Hij nam mij serieus en zag dat ik beter kon. Wat wil je echt zeggen, bleef hij vragen.
Dat is volgens mij het ‘nieuwe onderwijs’. Een leraar die niet vertelt hoe het moet, maar die zijn leerlingen zelf tot inzicht laat komen. Een trainer die deel is van de cirkel. Die met zijn ervaring het proces kan begeleiden, maar toegeeft dat hij ook niet alles weet. Bij het nieuwe onderwijs draait het om leren, niet om weten.
Schrijfgenoten is een onderzoek
En met deze achtergrond ben ik enthousiast over wat Schrijfgenoten door de jaren heen geworden is. Een opleiding zonder dat je ergens toe opgeleid wordt. Een cursus zonder boeken die je door moet werken. Maar een open ruimte waarin je jezelf kan ontdekken, ontwikkelen en uitdrukken – op jouw manier. Wat wil ik schrijven? Wat is mijn stijl? Hoe kan ik die stijl verbeteren, zodat mijn verhalen beter tot hun recht komen? Welke technieken helpen daarbij? Wat wil ik echt zeggen?
Het hobbelige pad van de Schrijfgenoot
Iedereen start met een plan. Met een wens. Een idee. Een schrijfverlangen. En het verlangen om dat schrijfverlangen serieus te nemen. Maar hoe?
Wij geven concrete opdrachten om dat in kaart te brengen. Het is niet zo dat wij als begeleiders helemaal niets doen en iedereen laten aanrommelen. We geven les over de structuur van de Reis van de Held. We stellen prikkelende vragen. Geven onverwachte creatieve schrijfopdrachten. Coachen. Begeleiden. Zetten onze eigen ervaring en vakkennis in. We herkennen de hiaten in een tekst, benoemen wat een tekst volgens ons nodig heeft.
Maar dat doen we in gespreksvorm. Schrijfgenoten zijn zelfstandige schrijvers, die zelf hun keuzes maken. Want uiteindelijk weten wij ook niet wat en hoe een Schrijfgenoot precies moet schrijven. Dat is het spannende, en het leuke, aan een schrijfproces. De uiteindelijke bestemming is onbekend.
En goh, wat zou het verleidelijk zijn om al die wegen te egaliseren en te bestraten en te komen met een Power Point presentatie, een stappenplan: zo moet het. Maar nee, bij Schrijfgenoten gaan we allemaal ons eigen hobbelige pad. Wij, de begeleiders en de andere schrijfgenoten, kunnen je de hand reiken als het steil wordt of hobbelig. We luisteren, moedigen aan, vragen door. Maar we kunnen en willen de hobbels niet uit de weg halen. Want van die hobbels leer je. Dat is een bewuste keuze van ons - om niet te werken vanuit een algemeen geldende methode, maar om te werken met dat wat zich aandient.
De Reis van de Held als houvast
We maken dan wel geen nieuwe wetten, maar we vallen wel terug op een oeroude. Op de structuur van de Reis van de Held. Op de manier waarop we elkaar al eeuwen verhalen vertellen. We bestuderen die oermythe, om onszelf te voeden en richting te geven. Maar het is geen stramien, geen alles omvattende waarheid, die je zo maar even kan reproduceren. Bij iedere schrijver, bij ieder verhaal ziet de Reis van de Held er anders uit.
Zo zocht A. naar een manier om op een poëtische manier over management te schrijven. Schreef C. de scherven van haar levensverhaal bij elkaar en lijmde ze dat tot een boekje. A. verdiepte zijn pelgrimstocht door er een boek over te schrijven. B. schreef over haar leven als jonge moeder en publiceert nu columns in J/M. Christel onderzocht haar beeldende en poëtische vermogen en A. onderzocht haar haat/liefde verhouding met het schrijven. Elke reis is weer verrassend.
Schrijfgenoten is…
een persoonlijke reis waarin het leren centraal staat, niet het weten. Dat geldt ook voor Jeanet en mij. Door deel te zijn van de cirkel leren wij veel. Ieder jaar is anders, ieder jaar worden we uitgedaagd op een ander vlak. Er zijn zoveel verschillende manieren van schrijven, dat kan je niet leren uit de boeken, of door puur uit eigen ervaring te putten. Dat leer je alleen door samen iets aan te gaan. Schrijfgenoten wordt gemaakt door de schrijfgenoten zelf. Ieder jaar opnieuw.
15 november vertrekt een nieuwe groep Schrijfgenoten - wil je mee? Woensdagavond 1 oktober is er een informatie-avond in het Schrijfatelier. Of neem contact op met nanda@wonder-word.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten