Onderstaande tekst had ik geschreven voor de Wonder-Word-Schrijfweek in de Ardeche. Het was de introductie van een week siesta-schrijven...
Siësta-schrijven
Laat de hitte je helpen bij het schrijven. Schrijf sloom en traag als de Ardèche in haar onderstroom. Drijf mee met die brede rivier in haar zomerse tempo. Laat de warmte in je lijf trekken. Schrijf siësta. Schrijf met half open ogen. Schrijf dommelend. Schrijf dat je zonder echt weet wat je schrijft.
Frans worden
Laat je hoofd vaag worden, Frans worden. Ze hoeft niet langer polder, recht toe recht aan, overzichtelijk en gestructureerd te zijn. Ze mag Frans worden, met kronkelwegen, haarspeldbochten, zo scherp dat je niet ziet wat er om de hoek is. Ze mag een oud vervallen huis worden, met kieren tussen de stenen. Laat deze plek je helpen om in de onontgonnen creatieve Ardèche in jou te reizen.
Creatieve slaap
Zet de pen op papier zoals je ’s middags in de hangmat gaat liggen, niets hoeft. Sluit je ogen en wees ontvankelijk voor de beelden die komen. Stephen King noemt het schrijven een ‘creatieve slaap’. Sluit je ogen en sta je geest toe om uit zijn dagelijkse humpdiedumpie gedachtestroom te komen. Laat de droomwereld toe. Slaap schrijvend, terwijl je net wakker genoeg bent om te noteren wat je ziet.
Schrijven is archeologisch werk
Stephen King noemt het schrijven ook het opgraven van een skelet of een oud gebouw, hij noemt het archeologisch werk. Een verhaal is niet iets dat je met heel moeite en zweet opbouwt, maar iets dat je met liefde, geduld en aandacht opgraaft uit je onderbewuste. Zachtjes met de pen over het papier glijden om te zien wat er net onder de oppervlakte leeft.
Siësta-meditatie
En probeer ook op die manier meditatie te benaderen. Als een zorgzaam, archeologisch onderzoek. Wat ligt er net onder de oppervlakte van de gedachtestroom? Wat gebeurt er als je even stil blijft zitten bij de adem, een gedachte, een geluid? Niet om iets te ontdekken of om iets te veranderen, verwijderen of te begrijpen – maar om te zien wat er net onder de oppervlakte ligt. Welke stilte ligt er onder geluid? Welke gedachte ligt er onder de andere? Welke sensatie zit er in de ademhaling?
Controle loslaten
Mediteren met halfopen ogen. Niet mediteren om te controleren, maar mediteren zoals je je overgeeft aan de warmte, aan de hangmat. Je hoeft niet alles helder te zien. Je hoeft geen leeg hoofd te hebben. Misschien gaan siesta-meditatie en siesta-schrijven er vooral over dat je de controle loslaat. Zowel schrijven als mediteren gaan niet over controle – ook al denken we dat wel vaak als we beginnen.
Renate Dorrestein noemt dat de grootste beginnersfout. Dat je als schrijver denkt dat je construeert en alles onder controle moet houden, dat je moet zweten, bouwen, sturen.
Zo relaxed als de was
Ik moet toegeven dat siesta schrijven voor mij als nuchtere, hardwerkende Groninger niet altijd makkelijk is geweest. Ik vind het moeilijk om me aan loomheid over te geven. Daar had ik India voor nodig. Ik herinner me een meditatie-retraite in Zuid-India waar ik stiekem in de bosjes schreef, omdat je eigenlijk niet mocht schrijven. Alleen mijn lerares Jaya wist daarvan. Vanaf mijn plek tussen de papayabomen en bamboeplanten zag ik de waslijn met de kleurrijke kleren van de yogi’s. Ze wapperden zachtjes op de tropenbries. Ik zette mijn pen op papier en keek onder de oppervlakte van mijn onrust. Ik schreef: ‘ I want to be as relaxed as the laundry.’
Beweging in je schrijven
Siësta schrijven is geen stilstand. Geen dode, zware, hete lucht waarin je niets kan. Nee, het is juist dat zachte briesje dat verlichting brengt. De pen die beweging in de geest brengt, zonder dat het de loomheid weghaalt. De pen die een tipje van de sluier oplicht, zodat je kan zien wat er onder de oppervlakte schuilt. Zodat je heel even die wapperende was kan zijn, kleurrijk en snel droog.
Geef de pen de pet
Je hoeft met je schrijven nergens aan te komen. Je hoeft met je meditatie niets te onthullen. Sluit je ogen, volg je pen, volg je adem, sta open voor wat er is. Verzet je niet tegen loomheid, vaagheid, woorden die onzin lijken, meditaties die op een slaap lijken. Maar vertrouw op het creatieve proces dat en langzaam en soms fris en snel als de Ardèche in je zal sijpelen. Als jij maar een stapje opzij zet en de controle loslaat. Geef de pen de pet. Deze week is zij de baas.
